Faktyczność i bycie u wczesnego Heideggera

Instytut Myśli Józefa Tischnera oraz Kwartalnik Kronos zaprosili

w poniedziałek 20 stycznia 2020 r.

o godz. 19:00

do Instytutu Myśli Józefa Tischnera

ul. Sławkowska 14, I piętro

na spotkanie z prof. Karolem Tarnowskim i jego rozprawą doktorską:
„Faktyczność i bycie u wczesnego Heideggera” (1977).

dyskusję poprowadzili dr Andrzej Serafin i dr Łukasz Kołoczek

W 1977 roku Karol Tarnowski obronił rozprawę doktorską pt. „Faktyczność i bycie u wczesnego Heideggera” napisaną pod kierunkiem Władysława Stróżewskiego. Była to druga w Polsce rozprawa na temat filozofii Heideggera (w 1974 Krzysztof Michalski obronił dysertację pt. „Heidegger i filozofia współczesna”). W tym samym 1977 roku ukazał się pierwszy polski wybór pism Heideggera („Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane”). Od ponad dekady na łamach czasopism ukazywały się przekłady poszczególnych rozpraw, począwszy od inauguracyjnego wykładu fryburskiego z 1929 roku pt. „Co to jest metafizyka?”, który w 1965 wydrukował miesięcznik Znak (przeł. S. Grygiel, W. Stróżewski). Nie istniały jeszcze wówczas przekłady żadnego z większych dzieł Heideggera. Dopiero w 1989 miał się ukazać „Kant a problem metafizyki”, a w 1994 „Bycie i czas” (przeł. B. Baran). Polskie ekwiwalenty pojęć Heideggera dopiero zaczynały się zatem kształtować. Praca Tarnowskiego stanowi więc nowatorską transpozycję projektu filozoficznego Heideggera na grunt języka polskiego. Jest zarazem próbą rekonstrukcji filozofii Heideggera w oparciu o dostępne wówczas pisma (edycja dzieł zebranych, tzw. Gesamtausgabe, rozpoczęła się w 1975 roku). Rekonstruuje jego myśl w kontekście filozofii nowożytnej Kartezjusza, Kanta, Husserla i Diltheya (rozdz. I), systematycznie analizuje pojęcia faktyczności i czasowości w „Sein und Zeit” (rozdz. II, główny; pojęcie prawdy, na którym skupia się Michalski, jest tu potraktowane marginalnie), bada pojęcie faktyczności w dwóch tekstach Heideggera z 1929 roku, „Vom Wesen des Grundes” oraz „Was ist Metaphysik?” (rozdz. III i IV), wreszcie dokonuje podsumowania, w którym odnosi pojęcie faktyczności do innych podstawowychpojęć filozofii Heideggera: wolności, nicości, bycia, prześwitu i zwrotu (rozdz. V).

Tarnowski zajmował się Heideggerem także później. W 1979 opublikował rozprawy „Problem rozumienia u wczesnego Heideggera” (w Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej) oraz „Heidegger i teologia” (w Znaku). W 1980 ukazała się jego recenzja „Heidegger Krzysztofa Michalskiego” (także w Znaku). W kolejnych pracach wracał do myśli tego filozofa wielokrotnie. Niewydana drukiem rozprawa doktorska pozostaje jednak największym jego dziełem na temat Heideggera.